Page against the machine

Η μαμά μου έκανε πάλι πάρτι για μαμάδες. Τώρα εγώ έχω διαπιστώσει ότι στα δικά μας πάρτι οι μαμάδες αγοράζουν μικρά δωράκια για τα παιδάκια, οπότε υπέθεσα ότι είναι η σειρά μου να αγοράσω δωράκια για τις καλεσμένες της μαμάς. Να αγοράσω τρόπος του λέγειν, γιατί με τα μονόλεπτα που μου δίνουν για να παίζω ο κυρ Αντρέας μου είπε πως ούτε τσίχλα δεν μπορώ να πάρω. Οπότε έσκισα μια σελίδα από το ημερολόγιό μου, την έβγαλα φωτοτυπίες, τις τύλιξα με ό,τι κορδελάκι μπόρεσα να ξετρυπώσω κάτω από τον καναπέ και το μπαούλο και τις έδωσα στη μαμά για να τις πάρει μαζί της. Μετά φόρεσα το φόρεμά μου και περίμενα ήσυχα ήσυχα να ξεκινήσουμε, αλλά η ξεδιάντροπή μαμά πήγε στο πάρτι μόνη της κι εμένα με άφησε στο σπίτι. Και νόμιζε ότι θα ξεμπερδέψει έτσι, με ένα «ευχαριστώ». Αλλά έτσι είναι. Όταν μεγαλώνεις λίγο και φτάνεις άνετα το τραπέζι με τα φαγητά, ξεχνάς να πάρεις μαζί σου στο πάρτι αυτούς που κουράστηκαν για να το οργανώσουν. Και να σκεφτείς ότι η σελίδα μου έγραφε… Να κοίτα τη έγραφε:

Μαμά μου,

Αποφάσισα να αφήσω για λίγο στην άκρη το παράπονό μου που δεν θέλεις πια να τραγουδάμε μαζί χριστουγεννιάτικα τραγούδια (δεν καταλαβαίνω τι σχέση έχει η άνοιξη με αυτό), και να σου πω τι σκέφτομαι τα βράδια, λίγο πριν κοιμηθώ, κουκουλωμένη κάτω από το πάπλωμα με το οποίο επέμενες να σκεπαστώ (είχες δίκιο ότι κρύωνα, απλώς ήθελα μια αγκαλιά ακόμα).

Σκέφτομαι ότι… είσαι σπουδαία μαμά.

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί έμαθες ξαφνικά ότι θα σου αλλάξω τη ζωή, και έκανες χώρο για μένα και το χάος μου.

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί κοίταξες τη στρογγυλή κοιλιά σου και σκέφτηκες «το περιεχόμενο μετράει» (κι ας είχες κάνει τόσους κοιλιακούς για να τη φέρεις σε λογαριασμό).

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί μου μιλούσες κάθε μέρα. Κι αντί να μου μιλάς μόνο με χαϊδευτικά, μου μίλησες και για τους φόβους σου. Έτσι τώρα μπορώ κι εγώ να σου μιλήσω για τους δικούς μου.

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί μπορεί να μην ένιωθες έτοιμη να με μεγαλώσεις, αλλά αποφάσισες να μεγαλώσουμε μαζί.

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί έχεις ενοχές. (Εσύ ξέρω ότι θα ήθελες να μην τις έχεις –όμως αν δεν τις είχες πού και πού, τι θα σου θύμιζε πως αγαπάς τόσα πράγματα και πως θέλεις να κάνεις χώρο για όλα;)

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί θυμώνεις, γιατί φωνάζεις, κι ύστερα ζητάς συγγνώμη και μου λες «έκανε βλακεία η μαμά. Συγγνώμη». Έτσι μαθαίνω να ζητάω συγγνώμη κι εγώ. (Αλλά τα φιλιά είναι το καλύτερο κομμάτι.)

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί μ’ αφήνεις να σε μεταμορφώνω. Το ξέρω πως αυτό σε τρομάζει καμιά φορά, αλλά μετά κοιτάζεις πίσω και χαμογελάς. Μ’ αρέσει να χαμογελάς.

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί καις το φαΐ και τρώμε σουβλάκια, γιατί μου δείχνεις τις ραγάδες στο δέρμα σου από την εγκυμοσύνη, γιατί μου λες πώς αισθάνεσαι και με μαθαίνεις να το κάνω κι εγώ.

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί δεν ήσουν ποτέ σίγουρη ότι μπορείς να γίνεις καλή μαμά. Κι όμως δε φοβήθηκες να δοκιμάσεις. Τελικά, έγινες πολλά παραπάνω.

Είσαι σπουδαία μαμά γιατί καμιά φορά φοβάσαι κι εσύ το σκοτάδι, καμιά φορά κλαις, καμιά φορά χύνεις το γάλα στο πάτωμα της κουζίνας, καμιά φορά θα ήθελες να χτυπήσεις τα πόδια σου κάτω και να φωνάξεις να έρθει κάποιος να σε φροντίσει. Τότε μου λες ότι δεν είσαι τέλεια κι εγώ σου λέω ότι είσαι σπουδαία.

Με αγάπη

Η μικρή σου (μια οποιαδήποτε) φασολιά

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Read Full Post »

Win some, blues some

Ως έγκυος έτρεμα την επιλόχειο κατάθλιψη, μπορεί να το θυμάσαι. Δεν είχα πολλά να διαβάσω (baby blues, επιλόχειος κατάθλιψη, επιλόχειος ψύχωση, 1, 2, 3, σα γεωμετρία), είχα πολλά να φοβάμαι. Και έχοντας βιώσει την κατάθλιψη σε άλλη περίοδο της ζωής μου, τα φοβόμουν πολύ.

Δυο χρόνια αργότερα, αυτό που σκέφτομαι ότι θα ήθελα πολύ να διαβάσω –κι επειδή δεν το βρίσκω, λέω να το γράψω, να, εδώ- είναι αυτό: ότι η επιλόχειος κατάθλιψη δεν είναι πάντα ίωση, την έχεις-δεν την έχεις. Είναι περισσότερο ένα φάσμα (συμπτωμάτων, συναισθημάτων, συμπεριφορών), που ναι μεν δεν χρειάζεται απαραίτητα να «κλινικοποιηθούν», όμως είναι χρήσιμο να γίνουν θέμα κουβέντας, χωρίς ιατρικοποιήσεις, ωραιοποιήσεις και ταμπού, έτσι ώστε να αναδειχτεί η καθημερινή (και γι’ αυτό ουσιαστική) πλευρά τους.

Read Full Post »

Πάει ο παλιός ο χρόνος (;)

Ήθελα διακοπές μέσα στις διακοπές. Ή από τις διακοπές, θα μπορούσα να γράψω, αλλά όχι, η άδεια από τη δουλειά είναι πάντα άδεια και δεν έχω καμία διάθεση να ξεφύγω απ’ αυτήν. Κλείνει η παρένθεση.

Μέσα όμως στο 24/7 (σχεδόν) των γιορτών με τη Στεφανία, ήθελα χρόνο. Πολύ. Όχι τις δύο ώρες που με καθησυχάζουν όλα τα μαμαδοπόρταλ ότι δικαιούμαι. (Ο Αλέξανδρος προσφέρεται να την κρατήσει για να βγω, κι εγώ, αφού το σκέφτομαι λίγο, κουνάω το κεφάλι πέρα δώθε σαν τη Στεφανία, όχι-όχι, πρώτα απ’ όλα γιατί δεν μπορώ να διαλέξω τι απ’ όλα αυτά που θέλω να στριμώξω μέσα στις δύο ώρες του «ρεπό» είναι το πιο σημαντικό/διασκεδαστικό/αποτελεσματικό σε βάθος (μητρικού και άλλου) χρόνου. Κατά μία έννοια μαζεύω τα ρεπό για να τα πάρω όλα μαζί, σε μια κανονική άδεια που θα μου επιτρέψει να γυρίσω τον κόσμο. Ή την Ελλάδα. Έστω, την Αθήνα. Εντάξει, το μολ.)

Read Full Post »

Mother-in-low

Το παρακάτω κείμενό μου ανέβηκε πριν μερικές μέρες στο site της Lifo -το ανεβάζω κι εδώ γιατί με κάποιο τρόπο νομίζω ότι συμπυκνώνει πολλά απ’ αυτά που έμαθα τα τελευταία δύο χρόνια -μέσα από την εγκυμοσύνη, μέσα από την Κοιλίτσα.com και, κυρίως, μέσα από τη Στεφανία.

 

Mother-in-low

Στην τηλεόραση, το μοντέλο-άγγελος με τις σατέν πιτζάμες και το μωρό-φράπα από τον ύπνο κάνει ματάκια στο βρέφος με το χαμόγελο της ευτυχίας ζωγραφισμένο στο πρόσωπό της. Απέναντι, εγώ, ο Διάβολος, με ξεχειλωμένο τίσερτ τίγκα στους λεκέδες (κι ας το φόρεσα πριν μια ώρα περίπου), μάτια κουμπότρυπες από το ξενύχτι και ένα μαυριδερό μωρό που κλείνει δεκατετράωρο ξαγρύπνιας (με σάουντρακ  γοερού κλάματος, στην περίπτωση που κάποιος φαντάστηκε ότι απλώς χαλαρώναμε), αναρωτιέμαι για απιθανικομμυριοστή φορά τι κάνω λάθος και γιατί το μόνο που θέλω είναι να πάρω τηλέφωνο την Πρόνοια: «Ελάτε να το πάρετε, δεν ξέρω πώς παίζεται το παιχνίδι».

Mama, don’t preach

Είμαστε μάλλον η πιο απροετοίμαστη, σε βιωματικό επίπεδο, γενιά μαμάδων: μεγαλώσαμε με στόχο να είμαστε ανεξάρτητες και να ελέγχουμε τα πάντα. Είμαστε επίσης η πιο έντονα φορμαρισμένη από το μιντιακό πρότυπο που λέει ότι η μητρότητα είναι μια συνεχής έκσταση, ότι η εγκυμοσύνη είναι η καλύτερη περιόδος της ζωής μας και, κυρίως, ότι η μετάβαση στη γονεϊκότητα είναι μια δυνάμει τέλεια εμπειρία, αρκεί να είσαι καλός άνθρωπος και να χρησιμοποιήσεις το σωστό απορρυπαντικό. Συνδυαστικό αποτέλεσμα: προετοιμασία μας είναι η διαφήμιση. Και η διαφήμιση είναι πάντα ροζ.

Η μετάβαση στη μητρότητα, πάλι, δεν είναι. Τουλάχιστον όχι για όλες τις γυναίκες. Μόνο που όσες τη βιώνουν ως «λασπί με λευκές πιτσίλες της αμνησίας» περνάνε μερικούς (συγκλονιστικούς, από κάθε άποψη) μήνες της ζωής τους νιώθοντας, εκτός των άλλων, τέρατα και αποβράσματα της κοινωνίας. Γι’ αυτό και, συνήθως, διστάζουν να μοιραστούν τη δική τους πραγματικότητα («νιώθω σαν να μου έχουν γυρίσει ανάποδα το λαβύρινθο, ευχαριστώ»), γιατί δεν έχουν κανένα όπλο προστασίας απέναντι στην υπόνοια ότι, λόγω της αντιφατικότητας των συναισθημάτων τους ή λόγω της αντίστασής τους απέναντι στην ολοσχερή μεταμόρφωση/λοβοτομή που συχνά πλασάρεται ως κανόνας, είναι κακές μανάδες. Κι έτσι όλες χαμογελάμε. Κι έτσι το πρότυπο διαιωνίζεται.

Wake me up when September ends*

Μετά από δεκατρείς μήνες, δεκάδες ώρες διαβάσματος[1] αντικρουόμενων επιχειρημάτων σχετικά με τη σύγχρονη εμπειρία της μητρότητας και γύρω στα 130 δικά μου ποστ, σ’ ένα μπλογκ που πρόσφατα έγινε βιβλίο, κατάφερα επιτέλους να χωνέψω αυτό πού θα έπρεπε να περιέχεται ως δεύτερο φύλλο οδηγιών στα τεστ εγκυμοσύνης. Ότι είναι ΟΚ να νιώθεις αντιφατικά συναισθήματα (για το έμβρυο, για την εγκυμοσύνη, για τη ζωή σου όπως δεν θα την ξαναδείς ποτέ, για τη ζωή σου όπως δεν την φαντάστηκες ποτέ ως τώρα). Ότι ελάχιστες γυναίκες πέφτουν ανάσκελα από έρωτα την πρώτη φορά που παίρνουν στα χέρια τους το μωρό τους (οι περισσότερες νιώθουν ανακούφιση ή/και αδιαφορία. Δύο χρόνια μετά, μπορεί να τις ακούσεις να ορκίζονται ότι φυσικά και αισθάνθηκαν την υπέρτατη ευτυχία –εσύ όχι;). Ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις/γάλατα/θεωρίες/αναπνοές/σκέψεις/κρέμες/συνταγές, που θα κάνουν την εμπειρία αυτή ιδανική -άρα δεν είσαι εσύ λάθος επειδή δεν τα έχεις ανακαλύψει. Ότι ακόμα κι αν δεν υποφέρεις από επιλόχειο κατάθλιψη με την κλινική έννοια, είναι απολύτως νορμάλ να αισθάνεσαι ότι κάποιος σου γκρέμισε το σπίτι. Ότι χρειάζεται χρόνος για να κάνεις ειρήνη μ’ αυτό το καινούριο πλάσμα που μοιάζει να θέλει να σε καταβροχθίσει, ακόμα κι αν το αγαπάς ήδη περισσότερο από τον ίδιο σου τον εαυτό. Ότι η ιδέα πως αυτή η αγάπη για το παιδί εκμηδενίζει όλες τις απώλειες είναι μόνο εν μέρει αλήθεια.

Γιατί καμιά μας δεν βίωσε με επώδυνο τρόπο τη μετάβαση στη μητρότητα λόγω (μόνο) αβυσσαλέας νύστας –το πένθος για κομμάτια του εαυτού σου που βλέπεις να χάνονται μέσα σε στοίβες από πάνες, η σύγκρουση των ρόλων που πριν δέκα μήνες έπαιζες στα δάχτυλα, η αναγκαστική παραίτηση από τον έλεγχο που πίστευες ότι έχεις, τίποτα απ’ όλα αυτά δε θεραπεύεται με ώρες ύπνου. Όμως θα μαλάκωνε εξαιρετικά αν περισσότερες είχαμε το θάρρος να πούμε ότι ναι, παρακαλώ, ξυπνήστε με κι εμένα όταν τελειώσει ο Σεπτέμβριος*. Και ότι η μετάβαση στη μητρότητα δεν είναι λανθάνουσα ικανότητα αλλά μια σαρωτική, επώδυνη και, όντως, μαγική διαδικασία.

---

[1] Συνιστώ ανεπιφύλακτα τα Life after birth της Kate Figes (Virago) και Misconceptions της Naomi Wolf (Vintage). Μίσησα το What mothers do της Naomi Stadlen (Piatkus) και ψάχνω να βρω χρόνο να τελειώσω τα A life’s work της Rachel Cusk (Faber) και Making babies της Anne Enright (Vintage).

 

Read Full Post »

Resolutionary road

Ξέρω. Ήθελες φυσιολογικό τοκετό. Και αποκλειστικό θηλασμό. Κι όταν δεν έκατσε το α, γαντζώθηκες από το β και το έβαλες σκοπό ζωής και δεν σου περνούσε καν από το μυαλό να τα παρατήσεις. Ούτε όταν το πράγμα δυσκόλεψε φριχτά, ούτε όταν έκλαιγες απαρηγόρητη όση ώρα είχες το μωρό στο στήθος ούτε όταν έβλεπες ότι δεν το αντέχεις, τελεία. Είναι για το καλό του, έλεγες, και συνέχιζες με ζήλο σταυροφόρου.

Σου είπα ότι το μωρό θέλει πρώτα απ’ όλα τη μαμά του. Εγώ, που μετά από 16 μήνες θηλάζω ακόμα και με κοιτάζουν οι περισσότεροι σαν γάτα με πατίνια. Δεν μετανιώνω για τη δική μου προσπάθεια, σ’ εκείνη τη δύσκολη αρχή, ούτε για την επιμονή μου. Μετανιώνω όμως χίλιες φορές για τις στιγμές που έκλαιγα με τη σκέψη πως αν δεν τα καταφέρω, δεν θα είμαι επαρκής μάνα.

Read Full Post »

My heart belongs to daddy

Γυρνάω στο σπίτι και βρίσκω τη Στεφανία να παίζει με τον μπαμπά της («Μπα», του φωνάζει). Στον καναπέ, στην κουζίνα, στην αγκαλιά του. Είναι ήρεμη και γελάει, τον ταΐζει ρυζογκοφρέτα, του ζητάει να της διαβάσει («Μπα») ή να χορέψουν («Μπα»), κάθεται στο πόδι του και είναι ευτυχισμένη. Νιώθω τρελή χαρά. Και ευγνωμοσύνη. Και λίγη ζήλια. Και λίγη αγωνία. Και πολλές ενοχές.

Το γεγονός ότι ο Αλέξανδρος ήταν από την πρώτη στιγμή hands-on μπαμπάς (ακούγεται λίγο σαν το «χαζομπαμπάς», αλλά δεν έχει απαραιτήτως σχέση) ήταν από τα πράγματα που μας έδεσαν ακόμα περισσότερο μετά τον ερχομό της μικρής. Το γεγονός ότι είχε τη δυνατότητα (και, κυρίως, την όρεξη να δημιουργήσει αυτή τη δυνατότητα, γιατί δεν είναι ότι του έπεσε εξ ουρανού) να συνδυάσει τη φροντίδα της με τη δουλειά του από το σπίτι, για 5 ή και 9 ώρες κάθε μέρα, ήταν από τα μεγαλύτερα δώρα που θα μπορούσε να μου κάνει (και μιλάω για μένα, γιατί δεν μπορώ καν ν’ αρχίσω να φαντάζομαι πόσο σπουδαίο είναι αυτό για την ίδια τη Στεφανία): την πολυτέλεια του να ξέρεις ότι όσο λείπεις από το σπίτι το παιδί σου παίζει χαρούμενο με το μόνο άνθρωπο που είναι εξίσου κοντά της με σένα, μόνο με ένα βαθύ αναστεναγμό ανακούφισης μπορώ να την εκφράσω. Το γεγονός, δε, ότι δείχνει, παρά τις δυσκολίες του πράγματος, να το απολαμβάνει (κάτι που, για μας, κάνει το status quo όχι εκτροπή από την ομαλότητα αλλά συνειδητή καθημερινότητα) είναι απλά μαγικό.

Read Full Post »

New kids on the block

Ο κόσμος μου γέμισε ξαφνικά μωρά και καινούριες μαμάδες (ελπίζω αυτό να αντανακλά μια αντικειμενική πραγματικότητα και όχι μια στρέβλωση της γενικής εικόνας λόγω ηλικίας/φάσης/εστιασμού λόγω συνάφειας). Και είναι αστείο το πόσα συναισθήματα ξυπνάει μέσα μου αυτό το ερέθισμα και η επαφή, πόσους συνειρμούς, νηφάλιες παρατηρήσεις και λιγότερο νηφάλιες αναδρομές, που όλα με βοηθάνε να δω τη δική μου αλλά και τη συνολική εμπειρία λίγο πιο καθαρά, λίγο πιο σφαιρικά.

Από μόνο του το θέαμα της γυναίκας που έχει βγει ζωντανή από το τσουνάμι του τοκετού αρκεί, αν το προσέξεις αρκετά (μετά από τα δάκρυα της συγκίνησης και τις τσιρίδες της χαράς), για να σε κάνει να αναθεωρήσεις τη στάνταρ στάση που αναπαράγουμε ως περίγυρος και ως μάνες μετά από κάθε γέννα. Δεν είναι κούραση αυτό στο βλέμμα της, είναι τρόμος, ανακούφιση, κατάπληξη και απορία. Για το πώς επέζησε, τι σημαίνει το ότι βγήκε από μέσα της ένα ζωντανό πλάσμα, πώς είναι δυνατόν να βλέπει ήδη το χθεσινό εαυτό της από μακριά, πώς είναι δυνατόν όλα να δείχνουν φυσιολογικά γύρω της όταν μέσα της έχει συντελεστεί ένας τέτοιος σεισμός.

Read Full Post »

Παίξε balance

Στα κρυφά, περίμενα, κάποια στιγμή μέσα στους προηγούμενους 14 μήνες, να έχω την επιφοίτηση. Αυτή που ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι πάει πια, ολοκληρώθηκες, ότι η ζωή σου απέκτησε νόημα ενώ πριν δεν είχε κανένα, ότι πλέον δε σε καίει τίποτα εκτός από την πιπεριά χαλαπένιο και το παιδί σου, ούτε δουλειές, ούτε γκομενικά, ούτε φιλίες, λεφτά, υπαρξιακά, ματαιοδοξίες και λοιπά. Στην πράξη, αυτό που συνέβη είναι πιο περίπλοκο (στην αρχή μού ήταν και κάπως ανησυχητικό –μήπως είμαι πολύ γαϊδούρα; τέρας της φύσεως; faulty goods;- μετά συνήλθα).

Read Full Post »

Know limits

Στο baby swimming το διπλανό μωρό έκλαιγε γοερά. Έκλαιγε με τον τρόπο που σε κάνει να μη θέλεις πια τη ζωή σου, αν είναι να υποφέρει έτσι ένα παιδάκι, με λυγμούς που του έκοβαν την ανάσα, φωνή πανικού, χτύπημα (χτα)ποδιού και ρεφλέξ βήχα. Είχα μια πολύ καλή ιδέα για το λόγο του οδυρμού και αυτή περιλάμβανε σαφώς την προσέγγιση της μαμάς του, η οποία, παρόλ’ αυτά, είμαι σίγουρη ότι δεν απολάμβανε καθόλου την εμπειρία.

Με πρόλαβα στα πέντε κλάσματα του δευτερολέπτου πριν ξεστομίσω τη συμβουλή. Η οποία θα μπορούσε να έχει βοηθήσει το μωρό ή όχι –ο λόγος που με πρόλαβα ήταν ότι, από την εμπειρία μου, πολύ δύσκολα θα είχε βοηθήσει το ηθικό της μαμάς του.

Read Full Post »

Teen there, done that

Διαβάζω την Κοιλίτσα ξανά. Σε βιβλίο. 195 σελίδες σενάριο. Σενάριο που το έχω ζήσει, 9 μήνες χαρά και δάκρυα και αμφιβολίες και αγάπη και πόνος και φόβος και μαγεία. Και πιάνω τον εαυτό μου να θυμάται και να μη θυμάται, να γελάει και να κλαίει με πράγματα που έχει ήδη γελάσει/κλάψει τουλάχιστον μία φορά, να κουνάει το κεφάλι με κατανόηση ή με συγκατάβαση ή με «καλά, μα πού ζούσες» απορία.

Περπατάω στο δρόμο και σκέφτομαι πόσο η εγκυμοσύνη και ο πρώτος χρόνος της μητρότητας μοιάζουν με την εφηβεία. Πολλές φορές νιώθεις μόνη σου και δεν μπορείς να επικοινωνήσεις με τους γύρω. Πολλές φορές νιώθεις θυμωμένη, απογοητευμένη, παραιτημένη, ενθουσιασμένη, ερωτευμένη, χωρίς, τις περισσότερες, να ξέρεις γιατί. Κυρίως, όλα τα ψυχολογικά αδούλευτα κομμάτια σου, οι κόμποι, οι πληγές, τα σκοτεινά ντουλάπια, ειδικά αυτά που έχουν να κάνουν με τους δικούς σου γονείς, ξεχύνονται και τρέχουν αναμαλλιασμένα κατά πάνω σου, τη στιγμή που έχεις περισσότερο από ποτέ ανάγκη μια στοιχειώδη ηρεμία και ψυχραιμία για να αντιμετωπίσεις τη χιονοστιβάδα των άγνωστων απαιτήσεων που κατεβαίνει από την πλαγιά (παρασύροντας μαζί το παιδί σου).

Read Full Post »